Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Neden Önemlidir?

Geçmişten günümüze Tıbbi ve aromatik  bitkiler  hem tıbbi amaçlı hem de gıda amaçlı olarak kullanılmış  ve zamanla daha fazla  önem kazanmıştır.

Bahsi geçen bitkiler son dönemde başta alternatif tıp olmak üzere modern tıpta da yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Bilhassa bitkilerdeki kökler,  yapraklar,  çiçekler  ve  meyvelerden çıkarılan  özler  günümüzde kullanılmakta olan  birçok  tıbbi  ilaca temel oluşturmaktadır. 

Yapılan bir araştırmaya dünya nüfusunun hemen hemen yüzde 80’i  hastalıklara tedavi yöntemi olarak öncelikle tıbbi  bitkilere müracaat ediyorlar. Yine aynı araştırmaya göre gelişmiş ülkelerde  kullanılmakta olan ilaçların yaklaşık yüzde 25’inde etkin maddeyi  bu bitkilerden çıkarılan özler oluşturuyor.

Tıbbi ve aromatik  bitkiler  yalnızca tedavi amaçlı kullanılmıyor. Bu bitkiler ayrıca kozmetik  ürünlerde,  uçucu  bitkisel  yağlarda, bitkisel  sağlık  ürünlerinde,  renklendirici  boyalarda, bitki koruma ürünlerinde de kullanılmaktadır. Tüm bu sayılan faydaları Tıbbi ve aromatik bitkilerin pazar değerini yıllık  ortalama 60  milyar  dolara çıkarmaktadır.

Ülkemiz Tıbbi ve aromatik  bitkilerin zenginliği bakımından önemli bir konumdadır. Ülkemizde bu bitkiler en çok Ege, Marmara, Akdeniz,  Doğu  Karadeniz  ve  Güneydoğu Anadolu  Bölgeleri’nde  yetişmektedir. Türkiye  coğrafi  konumunun uygunluğu,  dört mevsimi içinde barındıran muhteşem iklimi,  tarımsal potansiyelinin yüksekliği ve  geniş  yüzölçümü  gibi özellikleri sebebi ile tıbbi  ve  aromatik  bitki yetiştiriciliğinde önemli bir yapıya sahiptir. Ülkemizde bu bitkiler genellikle doğadan toplanma yöntemi ile elde edilerek pazarlaması yapılmaktadır.

Ülkemizde, şu ana kadar tespit edilen 9 bin 222  bitki türü vardır. Bunların hemen hemen 500’ü tıbbi  bitkiler  grubundadır. Bu bitkilerden en yaygınları kimyon, anason, kekik, çemen, haşhaş,  rezene,  nane  ve  kişniştir. En çok bu bitkilerin  tarımı üzerinde çalışılmaktadır. Bunun yanında defne,  ıhlamur,  adaçayı, biberiye,  kuşburnu  gibi bitkilerse doğadan toplanmaktadır ve en çok Ege, Marmara,  Akdeniz,  Doğu  Karadeniz  ve Güneydoğu  Anadolu  Bölgeleri’nde bulunmaktadır.

Türkiye; kekik,  defne,  kimyon, anason,  rezene  tohumu,  ardıç  kabuğu, mahlep, çemen, biberiye, meyan kökü, nane, sumak,  adaçayı ve ıhlamur gibi bitkileri ihraç etmektedir. Bu bitkilerin ihracat yapıldığı ülkelerin başında ise; ABD, Almanya, Vietnam,  Hollanda,  Polonya,  Brezilya, Kanada,  İtalya,  Belçika,  Yunanistan gelmektedir.

Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Neden Önemlidir?

Tıbbi ve aromatik bitkiler pek çok hastalığın tedavisinde kullanıldığı için çok önemlidir. İnsanlık tarihi boyunca pek çok hastalığa şifa olmuş bu bitkiler günümüzde de pek çok ilacın ham maddesini oluşturmaktadır.

Bu bitkiler sağlıklı yaşama, hastalıklara engel olma ya da onları iyileştirmek  için kullanılmaktadır. Ama bunun yanında kozmetik, beslenme, güzel koku ve tat verme gibi pek çok  amaçlarla da kullanılmaktadırlar.

90’lı senelerden sonra, doğal ürünlere ilgi artmıştır bu da tıbbi ve aromatik bitkilere yeni kullanım alanları doğurmuştur. Bunun bir sonucu olarak da bahsi geçen bitkilerin kullanım  hacmi gün geçtikçe artmış ve yeni bir pazar meydana gelmiştir. Yani tıbbi ve aromatik bitkiler ekonomik anlamda da önemli hale gelmiştir.

Son senelerde, dünya  bitkisel  drog  ticaret  hacmi senelik yaklaşık 18  –  20  milyar  dolar olup, gelecek senelerde bu rakamın daha da artacağı düşünülüyor.

Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de  tıbbi  ve  aromatik  bitkilerin farklı alanlarda  ve  sanayi  kollarında  tüketimine eş değer olarak ticaret  hacmi  de artış halindedir.